نسرین ستوده
| نسرین ستوده | |
|---|---|
 |
|
| زادروز | ۹ خرداد ۱۳۴۲ ۳۰ مهٔ ۱۹۶۳ (۵۵ سال) ایران لنگرود |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات | کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل از دانشگاه شهید بهشتی |
| پیشه | حقوقدان، وکیل دادگستری، روزنامه‌نگار |
| نهاد | عضو کانون مدافعان حقوق بشر، کمپین یک میلیون امضا، انجمن حمایت از حقوق کودکان |
| نقش‌های برجسته | وکالت فعالان حقوق بشر، فعالان سیاسی و قربانیان حوادث پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ |
| مذهب | اسلام[۱] |
| همسر | رضا خندان |
| فرزندان | مهراوه خندان، نیما خندان |
| جایزه‌ها |
|
نسرین ستوده لنگرودی (زاده ۱۳۴۲) حقوقدان، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر است.
او عضو کانون مدافعان حقوق بشر، کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض‌آمیز علیه زنان، و انجمن حمایت از حقوق کودکان بوده و وکالت پرونده‌های بسیاری از فعالان حقوق بشر، فعالان حقوق زنان، کودکان قربانیِ کودک آزاری و کودکان در معرض اعدام را برعهده داشته‌است. ستوده در سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۸ میلادی) برنده جایزه حقوق بشر «سازمان حقوق بشر بین‌الملل» شد.[۳][۴]
محتویات
زندگی‌نامه
ستوده کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل خود را از دانشگاه شهید بهشتی گرفته و از سال ۱۳۷۰ مدتی نیز به فعالیت مطبوعاتی در نشریه «دریچه گفتگو» پرداخته‌است. همچنین مقالاتی در روزنامه‌های جامعه، توس، صبح امروز و مجله آبان منتشر کرده‌است.[۴] او هنگام همکاری با انجمن حمایت از حقوق کودکان دو سال عضو هیئت مدیریه این انجمن بوده‌است و اکنون یکی از حقوقدانان کمپین یک میلیون امضا است. ستوده وکالت پرونده‌های فعالان حقوق بشر و کشته شدگان و اعدام شدگان حوادث پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ را بر عهده داشته‌است.
نسرین ستوده از ۱۳ شهریور ۱۳۸۹ تا ۲۷ شهریور ۱۳۹۲ به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی»، در بازداشتگاه اوین به سر برد.[۵][۶] پس از آزادی، بنابر دستور دادگاه انتظامی وکلا، مجوز وکالت وی از تاریخ مهر ۱۳۹۳، به مدت ۳ سال، باطل شد.
مهراوه خندان
مهراوه خندان دختر نسرین ستوده و رضا خندان است. او کم سن و سال‌ترین فردی است که در جمهوری اسلامی به علل سیاسی ممنوع‌الخروج شده‌است.[۷][۸][۹]
بازداشت و زندان
در تاریخ ۱۳ شهریور ۱۳۸۹ نسرین ستوده به اتهام اقدام علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام بازداشت شده و به زندان اوین منتقل شد.[۱۰] او پیش از بازداشت، بارها به‌خاطر فعالیت‌های حقوقی‌اش مورد تهدید قرار گرفته بود. گروه‌های فشار از وی خواسته بودند که از وکالت شیرین عبادی دست بردارد. ستوده اوایل مهرماه ۸۹ اقدام به اعتصاب غذا در زندان کرد.[۱۱]
واتسلاو هاول رئیس‌جمهور پیشین جمهوری چک و فعال حقوق بشر، در همایش بین‌المللی «فوروم ۲۰۰۰» که در اکتبر ۲۰۱۰ در پراگ برگزار شد، ضمن پشتیبانی از نسرین ستوده، خواستار آزادی فوری او از زندان شد.[۱۱] شیرین عبادی به همراه ۸ مدافع حقوق بشر در نامه‌ای خواستار آزادی نسرین ستوده شدند.[۱۲]
اودر سال ۱۳۸۹ در دادگاه بدوی به ۱۱ سال حبس تعزیری و ۲۰ سال محرومیت از وکالت و ۲۰ سال ممنوع‌الخروجی از کشور محکوم شد.[۱۳]
نسرین ستوده در تاریخ ۷ دی ۱۳۸۹ خورشیدی، به اتهام بی‌حجابی در ایران محاکمه و به دلیل اعتراض به روند دادگاه به پنج روز حبس تعزیری محکوم شد.[۱۴]
وی بنا بر درخواست مقامات قضایی ایران در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۱ می‌بایست در دادگاه انتظامی وکلا حاضر می‌شد تا در مورد تعلیق پروانه وکالتش تصمیم‌گیری شود اما از اعزام وی به دادگاه انتظامی وکلا خودداری شد.
در بعد از ظهر روز ۲۷ شهریورماه ۱۳۹۲، نسرین ستوده به همراه ده نفر دیگر از جمله مهسا امرآبادی روزنامه‌نگار از زندان اوین آزاد شد.[۵] با وجود اعلام عدم محدودیت برای ادامه وکالت ستوده در روزهای ابتدایی آزادی وی، بنابر درخواست دادسرای اوین برای محرومیت خانم ستوده از وکالت و موافقت دادگاه انتظامی وکلا، نسرین ستوده برای مدت ۳ سال از انجام وکالت محروم شد.[۱۵]
نسرین ستوده، روز چهارشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۹۷ در منزل شخصی‌اش در تهران بازداشت شد. پس از بازداشت برای وی قرار وثیقه تعیین شد. اما به دلیل عدم تودیع وثیقه، تا زمان تأمین وثیقه مستقیماً به بند عمومی نسوان اوین منتقل شده‌است. دلیل این بازداشت، شکایت دادستان کاشان از وی گزارش شده‌است. ستوده پیشتر توسط دادستان کاشان احضار شده بود اما از مراجعه به دادسرای شهر کاشان خودداری کرد تا در نهایت قرار بازداشت وی صادر شد. دلیل شکایت دادستان کاشان از ستوده روشن نیست اما این شکایت چندی پس از انجام چند مصاحبه توسط ستوده در دفاع از یکی از موکلانش که پیشتر در کاشان بازداشت شده بود؛ رخ داد. با این حال به گفته رضا خندان -همسر وی- مأموران، در موقع دستگیری ستوده حکم جلبی در دست داشتند که «ظاهراً بر اساس یک حکم پنج‌ساله‌ای است که قبلاً دادگاه انقلاب برای او صادر کرده‌است». هدر نائورت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز پنجشنبه ۲۴ خرداد ۱۳۹۷ خواستار آزادی فوری نسرین ستوده شد.
۳۸ سال زندان با ۱۴۸ ضربه شلاق
پیام درفشان، وکیل ستوده خبر از صدور کیفر خواست داده بود. حکم وی در مجموع ۳۸ سال زندان با ۱۴۸ ضربه شلاق برای ۲ پرونده باز نسرین ؛ بابت پرونده اول ۵ سال زندان و بابت پروندهٔ دوم ۳۳ سال زندان با ۱۴۸ ضربه شلاق به او ابلاغ شد.
به گفته درفشان «در این پرونده اتهامات خانم ستوده براساس کیفرخواست صادره تبلیغ علیه نظام و اهانت به رهبری بود، اما شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به اتهام جاسوسی برای موکلم حکم صادر کرده که ما این موضوع را مطرح کردیم و دادیار اجرای احکام دادسرای اوین طی نامه‌ای به رئیس دادگاه اعتراض و اعلام کرد که حکم با کیفرخواست تطبیق ندارد اما قاضی پرونده پاسخ داد که از نظر دادگاه، اتهام نسرین ستوده جاسوسی است.»[۱۶]
اعتصاب غذا
نسرین ستوده یک بار در سال ۱۳۸۹ در زندان دست به اعتصاب غذا زده بود. پس از آن گروهی از فعالین مدنی و برخی از موکلین او با انتشار نامه‌ای خواستار شکستن اعتصاب غذای او شدند.[۱۷] در ۴ آبان ۱۳۸۹ نسرین ستوده پس از ۲۸ روز اعتصاب غذا بعد از ملاقات با یکی از اعضای خانواده‌اش اعتصاب خود را شکست.[۱۸]
وی از روز چهارشنبه ۲۶ مهر ماه سال ۱۳۹۱ دست به اعتصاب غذای نامحدود زد که تا ۴۹ روز ادامه یافت.[۱۹] او روز ۳۱ اکتبر در حالیکه پانزدهمین روز اعتصاب غذای خود را سپری می‌کرد در سکوت خبری به انفرادی بند فوق امنیتی ۲۰۹ اطلاعات منتقل شد.[۲۰][۲۱][۲۲] رضا خندان همسر نسرین ستوده در وقت ملاقات ۲۵ آبان ۹۱ با اظهار بی‌اطلاعی اداره کنندگان بند ۲۰۹ اطلاعات مواجه می‌شود درحالیکه مسولین زندان اوین هم می‌گویند که ایشان در اختیار بند ۲۰۹ هستند (در واقع از نظر قضایی ناپدید شدند!!)[۲۳][۲۴] در روز ۱۲ آذر ۱۳۹۱ پس از ۴۷ روز از شروع این اعتصاب غذا، رضا خندان همسر نسرین ستوده وضعیت او را این‌گونه شرح می‌دهد:
اکنون وضع جسمی اش به حدی رسیده‌است که بعید می‌دانم تا ملاقات بعدی بتواند سرپا باشد. سر گیجه، اختلال بینایی، عدم تعادل در راه رفتن و فشار پایین علام هشدار دهندهٔ وخامت حال اوست، در کنار لاغری مفرط.[۲۵]
این اعتصاب غذا پس از ۴۹ روز در شامگاه سه‌شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۱ پس از بازدید برخی از نمایندگان مجلس در زندان اوین و موافقت حکومت با کلیهٔ خواسته‌های او مبنی بر لغو ممنوع‌الخروجی دخترش با موفقیت پایان یافت.[۲۶]
عکس سال
در طی محاکمات نسرین ستوده، در کانون وکلا وی در حالی که دست بند به دست داشت، دستان خود را برگردن شوهرش رضا خندان انداخت، از این صحنه عکسی گرفته شد که به عنوان یکی از عکس‌های سال ۲۰۱۱ ثبت گردید.[۲۷]
احضاریه و ممنوعیت خروج از کشور
در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۱، شعبه دوم دادیاری دادسرای شهید مقدس تهران (جنب زندان اوین) در احکام احضاریه‌ای جداگانه، مهراوه خندان و پدرش را ممنوع‌الخروج اعلام کرد.[۲۸] این برای اولین‌بار است که فرزند خردسال و ۱۲ ساله یکی از زندانیان سیاسی در جمهوری اسلامی ممنوع‌الخروج و احضار شده‌است.[۷]
ایران از امضا کنندگان کنوانسیون حقوق کودک است و بر اساس این کنوانسیون حق احضار یک نوجوان به دادگاه عمومی را ندارد و تنها در صورتی‌که ۱۶ تا ۱۸ سال سن داشته باشند و مرتکب جنایتی مانند قتل شده باشند به دادگاه احضار می‌شوند که این دادگاه هم باید دادگاه خاص این افراد باشد نه دادگاه عمومی.[۸][۲۹]
در پی این اقدام شیرین عبادی، وکیل دادگستری و برنده جایزه صلح نوبل ۲۳ تیرماه ۱۳۹۱ با ارسال نامه‌هایی به کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل متحد و صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) نسبت به تعقیب کیفری و ممنوع‌الخروج کردن دختر ۱۲ ساله نسرین ستوده، توسط مقامات ایران اعتراض کرد. همچنین سازمان عفو بین‌الملل نیز با انتشار بیانیه‌ای با اعتراض به این حکم از مقامات ایران درخواست کرد «دست از آزار خانواده خانم ستوده» بردارند.[۳۰][۳۱]
دیدار با سید محمد خاتمی
پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۹۲ التهاب فضای سیاسی و اجتماعی ایران کمی کاهش داشت، در همین راستا سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور پیشین ایران، در یکی از روزهای تیر ۱۳۹۲ که ستوده در مرخصی زندان به سر می‌برد، به دیدار نسرین ستوده رفت و نسرین ستوده در این دیدار، گزارشی از وضعیت خود و زندان به رئیس‌جمهور پیشین ایران ارائه کرد.[۳۲]
دیدار با هیئت پارلمانی اتحادیه اروپا
در روز جمعه ۲۲ آذر ۱۳۹۲ (۱۳ نوامبر ۲۰۱۳) هیئت پارلمانی اتحادیه اروپا در نخستین روز از سفر ۶ روزه خود به ایران، با نسرین ستوده و جعفر پناهی در سفارت یونان دیدار کردند.[۳۳] ستوده در این دیدار کاردستی خود، شامل طرح‌هایی از آرم زندان اوین به رنگ‌های مختلف در زندان را به نشانه قدردانی به هیئت اعزامی پارلمان اروپا هدیه داد.[۳۴] پس از آن، وزارت خارجه ایران در اعتراض به دیدار هیئت پارلمانی اتحادیه اروپا با نسرین ستوده و جعفر پناهی، کاردار سفارت یونان را احضار کرد. وزارت خارجه این دیدار را «مغایر با حسن نیت» دانست و گفت که برخلاف «تذکرات قبلی» انجام گرفته‌است.[۳۵] همچنین شماری از مقام‌های ایرانی و چهره‌های سیاسی محافظه‌کار از این دیدار انتقاد کردند. آن‌ها گفتند با توجه به محکومیت قضایی خانم ستوده و آقای پناهی، دیدار هیئت پارلمانی و اهدای جایزه را محکوم کردند. برخی از نمایندگان مجلس عملکرد وزارت خارجه و وزارت اطلاعات را در این زمینه زیر سؤال بردند. همچنین سه وزیر کابینه حسن روحانی به مجلس احضار شدند تا دربارهٔ این دیدار توضیح دهند. اصول‌گرایان در مجلس ایران از این دیدار خشمگین و خواستار توضیح دولت شدند. آن‌ها گفتند: «مسئله‌ای نیست که بخواهیم به سادگی از کنار آن بگذریم، زیرا اینجا جمهوری اسلامی ایران است، نه افغانستان و اوکراین».[۳۶]
ایزابل دورانت، عضو بلژیکی هیئت پارلمان اروپا پیش از آغاز سفر گفته بود که دیدار با ناراضیان، از جمله با نسرین ستوده و جعفر پناهی نیز در دستور کار هیئت است. این هیئت با مقام‌های دولتی ایران از جمله علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران و علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دیدار کرد. این هیئت در آستانه سفر به ایران اعلام کرده بود که در این سفر دربارهٔ از سرگیری روابط، مسایل مربوط به حقوق بشر، از جمله حمایت از حقوق اقلیت‌ها و تقویت ارزش‌های دموکراسی با نمایندگان مجلس ایران گفتگو می‌کند.[۳۷]
اعتصاب غذا
در پی محاصره چند هفته‌ای شهر کوبانی توسط شبه‌نظامیان داعش و نبردهای خونین اطراف این شهر، نسرین ستوده و ۱۳ نفر از فعالان سیاسی، مدنی و فرهنگی ایرانی، در اعتراض به قتل‌عام و نسل‌کشی غیرنظامیان توسط داعش، دست به اعتصاب غذای ۳ روزه، از روز ۱۴ مهر ۱۳۹۳ نمودند. نسرین ستوده در خصوص این اعتصاب غذای ۳ روزه، این‌گونه توضیح داد:[۳۸] «ما می‌خواهیم بگوییم که مسئله داعش فقط مسئله کردها نیست، بلکه موضوعی است که صلح کره زمین را تهدید می‌کند و ما امیدواریم با این کمپین توجه جهانی را به این موضوع جلب کنیم تا برای توقف این توحش گسترده کاری انجام دهند.»
جوایز
کمیته بین‌المللی حقوق بشر ایتالیا
در سال ۲۰۰۸ کمیته بین‌المللی حقوق بشر ایتالیا که سازمانی غیردولتی در زمینه حقوق بشر است، نخستین جایزه خود را به نسرین ستوده اهدا کرد.[۳۹] مراسم اهدای این جایزه ۱۰ دسامبر (۲۰ آذر)، روز تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر و روز جهانی حقوق بشر در شهر میرانو در ایتالیا برگزار شد.[۴۰]
انجمن آمریکایی قلم (پن)
انجمن آمریکایی قلم (پن) روز چهارشنبه ۲۴ فروردین (۱۳ آوریل) اعلام کرد که جایزه آزادی قلم باربارا گلداسمیت سال ۲۰۱۱ خود را به نسرین ستوده، وکیل، فعال حقوق بشر و روزنامه‌نویس ایرانی اختصاص داده‌است.[۴۱]
جایزه ساخاروف
در آبان ماه سال ۱۳۹۱ اعلام شد جایزه آزادی افکار ساخاروف از طرف پارلمان اروپا به نسرین ستوده و جعفر پناهی اهدا شد.[۲] اعضای هیئت پارلمانی اروپا نیز تصمیم گرفتند در طی سفر از پیش برنامه‌ریزی‌شده‌شان به تهران، ضمن دیدار با ستوده و پناهی، دعوتنامه رسمی پارلمان اروپا از آن‌ها در ارتباط با دریافت جایزه ساخاروف را به‌دست آن‌ها برسانند. اما سفر هیئت اروپایی مذکور به دلیل عدم پذیرش شرط آن‌ها مبنی بر دیدار با نامبردگان به ایران لغو شد.[۴۲]
اما روز پنجشنبه، ۲۸ آذر ۱۳۹۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۱۳)، خبرگزاری فارس و چند وب‌سایت خبری وابسته به جناح محافظه‌کار در ایران، گزارش کردند که هیئت پارلمان اروپا در جلسه‌ای در سفارت یونان، جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه را به نسرین ستوده و جعفر پناهی، حقوقدان و فیلمساز ایرانی تحویل دادند. اما به دلیل تحریم بانکی ایران، تحویل جایزه نقدی به پناهی و ستوده امکان‌پذیر نیست.[۳۴]
خبرگزاری مهر به نقل از مشاور امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی گزارش داد، وی اعلام کرده ایران هیچ‌گونه پیش‌شرط در این رابطه از جمله موافقت با دیدار هیئت اروپایی با دو تن از زندانیان سیاسی و اعطای جایزه به آنان را نمی‌پذیرد.[۴۲]
هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا با انتشار بیانیه‌ای، ضمن اعلام تبریک به نسرین ستوده و جعفر پناهی برای دریافت جایزه ساخاروف، از عدم امکان حضور آن‌ها در مراسم اهدای جوایز ابزار تاسف کرده بود.[۴۲] در قسمتی از این بیانیه آمده: "ما از حکومت ایران می‌خواهیم که فوراً ستوده را آزاد کرده، محدودیت‌ها علیه پناهی را لغو کند و همچنین کلیه زندانیان سیاسی و دیگر زندانیان را که صرفاً به خاطر عقاید و باورهای سیاسی و مذهبی شان در حبس به سر می‌برند، آزاد کند."
وکالت
وی وکالت فعالان اجتماعی و فعالان سیاسی مانند شیرین عبادی، حشمت‌الله طبرزدی، عیسی سحرخیز، محمد صدیق کبودوند، امید معماریان و نیز فعالان جنبش زنان ایران مانند رؤیا طلوعی، فرناز سیفی، منصوره شجاعی، طلعت تقی‌نیا، پروین اردلان، نوشین احمدی خراسانی، خدیجه مقدم، علی اکبر خسرو شاهی، مریم حسین خواه، جلوه جواهری، ناهید کشاورز، هومن فخار، راحله عسگری زاده، نسیم خسروی، محبوبه حسین‌زاده، امیر یعقوبعلی، دلارام علی، مارال فرخی، ناهید جعفری و سمیه فرید وشاپرک شجری زاده را بر عهده گرفته‌است.[۴] وی همچنین وکالت برخی کشته شدگان و اعدام شدگان پیامدهای انتخابات ریاست جمهوری دهم ایران، از جمله احمد نجاتی کارگر و آرش رحمانی‌پور را بر عهده داشته‌است.[۴۳]
فیلم‌شناسی
- تاکسی (۱۳۹۳)
جستارهای وابسته
- انجمن قلم کانادا
- فهرست فعالان حقوق زنان در ایران
- قانون حجاب
- روزجهانی حجاب
- دختران خیابان انقلاب
- تظاهرات ۱۷ اسفند ۱۳۵۷
- آزادی یواشکی زنان در ایران
- مسیح علی‌نژاد
- شیرین عبادی
- والری اورورا
- فمنیسم
- فرهاد میثمی
منابع
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87
بیوگرافی سعید ابوطالب