مونالیزا
| مونالیزا | |
|---|---|
 |
|
| نگارگر | لئوناردو دا وینچی |
| سال خلق | ۱۵۰۳ تا ۱۵۰۶ |
| تکنیک | رنگ روغن روی چوب |
| اندازه‌ها | ۷۷×۵۳ سانتیمتر |
| مالک | موزه لوور، پاریس |
مونالیزا که به لبخند ژوکوند نیز شهرت دارد، نام یکی از معروف‌ترین تابلوهای نقاشی لئوناردو دا وینچی هنرمند مشهور ایتالیایی است که با رنگ روغن بر روی صفحه چوب سپیدار نقاشی شده‌است. این نقاشی دارای عناوینی همچون شناخته شده‌ترین، پُر بازدید‌ترین و مقلدترین (مورد تقلید قرار گرفته) اثر جهان می‌باشد که بیشترین مطالب نوشته شده مرتبط را نیز شامل می‌گردد.[۱]
این اثر استثنایی در طول تاریخ چندین بار ربوده شده، و با اینکه بیش از ۵۰۰ سال از زمان خلقش می‌گذرد اما آسیب چندانی ندیده‌است. مونالیزا هم اکنون در تملک دولت فرانسه می‌باشد و در موزه لوور در پاریس نگهداری می‌شود.
تابلوی مشهور لبخند ژوکوند به دلیل لبخند بسیار مرموز مونالیزا و همچنین سبک نوین نقاشی لئوناردو دا وینچی در آن زمان، به شهرت جهانی رسید. گفته شده‌است که داوینچی سفارش نقاشی این اثر را بین سال‌های ۱۵۰۳ تا ۱۵۰۶ دریافت کرد،[نیازمند منبع] اما آن را به موقع تحویل نداد و چند بار آن را عوض کرد. در سال ۲۰۰۵ میلادی به طور قطع ثابت گردید که لیزا دل ژوکوندو، همان مدل شناخته شده برای پرترهٔ مونالیزا است.[۲]
محتویات
ریشهٔ تاریخی لبخند مونالیزا
لئوناردو دا وینچی نقاشی مونالیزا را در ۱۵۰۳ یا ۱۵۰۴ در فلورانس آغاز کرد. به گفته جورجیو واساری، (یکی از هم دوره ای‌های داوینچی) او پس از چهار سال تأخیر نقاشی را ناتمام رها کرد؛ که چنین رفتاری در بسیاری از نقاشی‌های لئوناردو شایع است که بعدها در زندگی اش ابراز پشیمانی می‌کند: " … هرگز یک کار را به پایان نرساندم … " تصور می‌شود که او همچنان به کار بر روی مونا لیزا به مدت سه سال پس از اینکه به فرانسه نقل مکان کرد تا مدت کوتاهی قبل از مرگش در سال ۱۵۱۹ ادامه داد تا آن را به پایان رساند. این اثر یکی از پر آوازه‌ترین چهره فردی جهان است. ابهام این چهره نتیجه علاقه داوینچی به سایه روشن کاری است. این چهره را درون یک هرم قرار داده‌است و سه لکه بزرگ روشنایی در اثر بوجود آورده‌است. ترکیب بندی صحیح، رنگ پردازی مناسب، تأکید بر عنصر انسانی، تصویر سه بعدی و نمایی علمی از سایه روشن کاری از ویژگی‌های این اثر می‌باشد؛ که باعث زیبایی آن شده‌است. منظره کمی از بالا و چهره کمی از پایین دیده شده‌است.[۳]
از تاریخ این چنین بر می‌آید که فردی بنام فرانسیسکو بارتولومئو[۴] از اشراف شهر فلورانس از داوینچی خواسته‌است که پرتره همسر سوم خود یعنی لیزا آنتونیو ماریا[۵] را برای او نقاشی کند.[نیازمند منبع] داوینچی نزدیک به چهار سال روی این اثر هنری کار کرد و پس از اتمام نقاشی در سال ۱۵۰۷ این تابلوی زیبا را به فرانسیسکو نفروخت، فلورانس را ترک کرد و آنرا نزد خود نگاه داشت.
برخی معتقد هستند از آنجایی که لئوناردو تابلو را تمام نکرده بود آنرا به فرانسیسکو نفروخت و بسیاری دیگر معتقد هستند که لئوناردو عاشق این تابلو بود.
داوینچی در سال ۱۵۱۶ هنگامی که تابلو مونالیزا را در چمدان‌های خود داشت وارد فرانسه می‌شود و آن را به پادشاه وقت فرانسه فرانسیس اول[۶] می‌فروشد. پس از آن به مرور زمان این اثر زیبا به شهرهای مختلف فرانسه نقل مکان می‌کند تا اینکه پس از انقلاب فرانسه، مونالیزا موزه لوور را به‌عنوان خانه خود انتخاب می‌کند.
ناپلئون آن را از موزه برمی‌دارد و به اتاق خواب خصوصی خود در کاخ تویلری می‌برد ولی پس از تبعید ناپلئون این اثر دوباره به لوور بازگردانده می‌شود.[۷]
رویدادها
در ۲۱ اوت سال ۱۹۱۱ تابلو مونالیزا از لوور دزدیده می‌شود[۸] تا فردای آن روز کسی از دزدی آگاه نمی‌شود، هنگامی که یک نقاش، لوئی برود وارد موزه می‌شود و به سالن کَرِه (سالن چهارگوش) جایی که مونالیزا برای ۵ سال نصب بود می‌رود و متوجهِ نبودِ تابلو می‌شود. او بی درنگ با مسئول حفاظت موزه تماس می‌گیرد اما مسئول حفاظت گمان می‌کند قرار است از تابلو عکاسی شود. لوئی برود از مسئول موزه سؤال می‌کند و متوجه می‌شود نقاشی پیش عکاسان نیست. از این رو موزهٔ لوور برای تحقیقات به مدت یک هفته بسته می‌شود.
شاعر فرانسوی، گیوم آپولینر در دوره ای گفته بود باید لوور را آتش زد و درش را بست؛ وی به دلیل این اظهار نظر مضنون واقع می‌شود و بازداشت و زندانی می‌شود. پس از او، دوستش پابلو پیکاسو هم بازجویی می‌شود اما در نهایت هر دو بیگناه شناخته می‌شوند و آزاد می‌شوند.[۹][۱۰] دو سال بعد دزد شناسایی می‌شود. دزد فردی ایتالیایی به نام وینچنزو پروجیا بود که خود کارمند لوور بود. او در ساعت اداری طبق معمول وارد موزه شده بود و مونالیزا را با خود برده بود و در کمد جاروها پنهان کرده بود. او پس از آنکه موزه تعطیل می‌شود هنگام خروج، نقاشی را زیر کُتش پنهان می‌کند و موزه را ترک می‌کند.[۱۱] پروجیا بر این باور بود که نقاشی باید به زادگاهش بازگردد و در یک موزهٔ ایتالیایی به نمایش گذاشته شود. پروجیا دو سال نقاشی را در آپارتمانش نگه می‌دارد و هنگام فروش آن به مدیر اوفیتزی در فلورانس شناسایی می‌شود. نقاشی به مدت دو هفته در اوفیتزی به نمایش گذاشته می‌شود و سرانجام در ۴ ژانویهٔ ۱۹۱۴ به لوور بازمی‌گردد.[۱۲]
پروجیا برای این جرم، شش ماه به زندان می‌رود اما در ایتالیا به دلیل میهن‌پرستی از او تقدیر می‌شود.[۱۰] تا پیش از این دزدی، در دنیای بیرون از هنر، مونالیزا چندان شناخته شده نبود.
پروجیا احتمالاً از سوی یک مؤسسهٔ مرتبط با کپی آثار مشهور، ترغیب شده بود چون در دوره ای که محل مونالیزا نامعلوم بود، ۶ کپی از آن به قیمت بالا در آمریکا فروخته شد.[۱۳] گمان آن می‌رفت که فردی به نام ادواردو د والفیرنو مغز متفکر دزدی مونالیزا باشد.
در سال ۱۹۵۶ شخصی اقدام به پاشیدن اسید به قسمت پایینی تابلو نمود که مرمت آن سال‌ها به طول انجامید. در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی شهرهای نیویورک، توکیو و مسکو میزبان این تابلو بودند.[۱۴]
نگارخانه
-
جای خالی مونالیزا بر روی دیوار موزه لوور پس از سرقت سال ۱۹۱۱ میلادی
-
مونالیزا پیدا شد، عنوان تیتر روزنامه فرانسوی به تاریخ ۱۳ دسامبر ۱۹۱۳ میلادی
-
تابلوی مونالیزا اثر لئوناردو دا وینچی، شاخص‌ترین اثر موزه لوور در پشت شیشه ضد گلوله
-
مونالیزا عنوان پُربازدید‌ترین اثر هنری لوور را یدک می‌کشد
-
جان اف کندی، ماری مادلین لیو، آندره مارلو و ژاکلین کندی هنگام پرده‌برداری از مونالیزا در گالری ملی هنر
منابع
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2%D8%A7
بیوگرافی سعید ابوطالب