اکبر گلپایگانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پرش به ناوبری پرش به جستجو

برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید)

«گلپا» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای روستایی با این نام، گلپا (بوانات) را مشاهده کنید.

اکبر گلپایگانی
اکبر گلپایگانی
اطلاعات
نام اصلی	اکبر گلپایگانی
نام مستعار	گلپا، حنجره طلا
تولد	۱۰ بهمن ۱۳۱۲ (۸۴ سال)تهران
ملیت	ایرانی
سبک‌(ها)	موسیقی سنتی ایرانی
سال‌های فعالیت	۱۳۳۷ تا کنون
نوع صوت	تِنور

اکبر گلپایگانی (۱۰ بهمن ۱۳۱۲ در تهران) معروف به گُلپا از برجسته‌ترین خوانندگان موسیقی اصیل ایرانی است.

گلپا ساکن تهران است.

محتویات

• ۱ زندگی‌نامه
• ۲ _{مصاحبه خبرساز مهرشاد ایمانی با گلپا، چاپ‌شده در روزنامه قانون}^[۱]
  • ۲.۱ فعالیت‌ها
  • ۲.۲ جوایز
  • ۲.۳ زندگی خصوصی
  • ۲.۴ آلبوم‌ها
  • ۲.۵ سالشمار زندگی
  • ۲.۶ منابع

زندگی‌نامه

اکبر گلپایگانی در ۱۰ بهمن ۱۳۱۲ در محله تکیه زرگرهای تهران به دنیا آمد. خانواده وی هنرمند بودند. برادران وی حسن گلپایگانی و محمد گلریز نیز در زمینه اجرا و تدریس موسیقی فعالیت دارند.

گلپایگانی خیلی زود به عنوان قاری قرآن در کلاسش برگزیده شد. یک سال بعد خراز و تعزیه‌خوان محل، به استعداد درخشان اکبر پی بردند و اصول اولیه موسیقی را به او آموختند. گلپا تحصیلاتش را ادامه می‌داد اما از موسیقی جدا نبود تا این که در پانزده سالگی با حسین خواجه‌امیری (ایرج) در مدرسه نظام همکلاس شد تا سرنوشت دو چهره فراموش نشدنی موسیقی ایرانی به یکدیگر گره بخورد.

_{مصاحبه خبرساز مهرشاد ایمانی با گلپا، چاپ‌شده در روزنامه قانون}^[۱]

اکبر گلپایگانی معروف به گلپا در مصاحبه‌ای با مهرشاد ایمانی، روزنامه‌نگار، چاپ‌شده در روزنامه قانون به تاریخ 27شهریور96 علیه افرادی چون محمدرضا شجریان، محمدرضا لطفی و هوشنگ ابتهاج به تندی تاخته بود و آن‌ها را مدافعان واقعی موسیقی اصیل ندانسته بود. بعضی از محورهای این گفت‌وگو به قرار زیر است:

• مسئولیت دنیوی و اخروی راهی که آقای شجریان رفت، با خود اوست؛ من فقط به جوانان می‌گویم که راه او را دنبال نکنند

• آقایان لطفی و علیزاده، موسیقی را خوب می‌دانستند اما در بداهه توفیقی نداشتند. قیاس آن‌ها با یاحقی و شریف، اشتباه بزرگی است

• مرحوم لطفی، ردیف می‌دانست اما به دنبال بداهه نرفت. او باید نوآوری ایجاد می کرد؛ درغیراین‌صورت، دانش موسیقایی اش به چه درد می‌خورد؟

• محمد گلپایگانی به بن‌بست رسیده است. کسی که خود را در خدمت جناح‌های سیاسی قرار دهد، تاریخ‌مصرف‌دار می‌شود

• اینکه می‌گویند گلپا درباری بود، سخن درستی نیست. بهتر است بگویند گلپا سیاسی نبود

• وقتی فردی نمی‌تواند در موسیقی خود را ثابت کند و نمی‌تواند محبوب مردم باشد، به ریسمان سیاست چنگ می‌زند تا مردم از او سخن بگویند

• من در برنامه گل‌ها ماندم تا به موسیقی خدمت کنم؛ کاری که بعضی‌ها نکردند زیرا عاشق هنر و موسیقی نبودند

• جوانان به گوش‌دادن موسیقی هزارسال پیش تمایلی ندارند. بعضی خوانندگان همچنان اصرار دارند که همان موسیقی هزارسال گذشته را ادامه دهند

• بازی در فیلم «حنجره‌طلایی» درس عبرتی شد که دیگر هیچ‌وقت در سینما کار نکنم زیرا من بازیگر نیستم و فقط خواننده‌ام

• چه در آن زمان و چه اکنون اگر اراده کنم که در آمریکا بخوانم، آن‌قدر پول به پایم می‌ریزند که گویی دلار از شیر سماور بریزد

• تا زمانی که اندیشه پول‌پرستی، خودپسندی و انحصارطلبی از ذهن هنرمندان و مسئولان پاک نشود، هیچ اتفاق مثبتی پدید نخواهد آمد

• موسیقی ما محفلی برای عقده‌گشایی، کارهای سیاسی و پول‌پرستی شده است. هنرمند نباید آلوده فعالیت‌های سیاسی شود

• تردید نکنید که خورشید پشت ابرهای سیاه نمی‌ماند. ما به روزی امید داریم که قید و بندهای بیهوده‌ای که بر پای جوانان افکنده شده است، از بین برود

• من برای مردم و جوانان، بدون درنظر داشتن نفع مالی می‌خوانم؛ تا جایی‌که جان در بدن دارم، این روال زندگی من خواهد بود

• اگر کسی می‌خواهد مکتب من را ادامه دهد، باید با شيوه و امضای خودش این مسیر را طی کند

• به آقای فردین ظلم بزرگی شد. حق او این نبود. مسئولان هیچ‌گاه دلسوز فرهنگ و هنر این مملکت نبوده و همیشه در کار هنرمندان دخالت کرده‌اند

• شایسته‌سالاری و تخصص‌گرایی در ایران مرده است و بسیاری از مدیران وزارت ارشاد، افراد بی‌سوادی‌اند

• همه شاگردان من، متولدان دهه 60 هستند و من برای آموزش به ایشان حتی یک‌ریال نيز دریافت نمی‌کنم

فعالیت‌ها

• اجرای آواز در سازمان یونسکو در سال ۱۳۳۵، به دعوت این سازمان
• اجراي تزانه امشب دلم ميخواد با حميدرضا خاكباز و امير محمد خاكباز
• اجرای آواز در برنامه گل‌ها. (۲۹۸ آواز به صورت رسمی و بیش از ۷۰۰ آواز خصوصی و بزم)
• تدریس موسیقی ایرانی و آواز بنا به دعوت «دانشکده میوزیک بیلدینگ دانشگاه یو.سی.ال. آ کالیفرنیا» در سال ۱۳۴۰.
• اجرای برنامه در رویال دایان لندن در سال ۱۳۵۲.
• گنجاندن آوای آواز گلپایگانی در یک فیلم جهانی به نام " مده آ "، ساخته کارگردان مشهور ایتالیایی " پازولینی" در این مورد اکبر گلپایگانی از سازنده فیلم شکایت کرده و مبلغ بالایی غرامت دریافت کرد.

جوایز

• دریافت دکترای افتخاری هنر در رشته آواز از دانشگاه کلمبیای آمریکا
• دریافت دکترای افتخاری اقتصاد و هنر از سازمان یونسکو در سال ۱۳۸۱.
• دریافت دکترای افتخاری و اسکار هنر موسیقی در سال ۱۳۸۴ از دانشگاه بوداپست مجارستان.
• دریافت دکترای افتخاری و مدال هنر در سال ۱۳۸۴ از سازمان ملل متحد و نماینده این سازمان.
• اهدای جایزه رز طلایی (گلدن رز) به وی در سال ۱۳۹۱

زندگی خصوصی

همسر وی گلرخ گرایلی نام دارد و دو فرزند دختر وی ساقی و ساغر نام دارند.

آلبوم‌ها

برخی از آلبوم‌های جدید وی:^[۲]

• موی سپید
• مست عشق
• عقیق
• دل ای دل
• بزم عاشقان (مشترک با ایرج)
• روی برگی بنویس عشق
• چرا عاشق نباشم
• قدر محبت

سالشمار زندگی

• متولد ۱۰ بهمن ۱۳۱۲، در محله تکیه زرگرهای تهران.
• خواندن اولین اذان برای سلامتی مادر در سال ۱۳۱۷، که وی در همان سال مادر خود را از دست می‌دهند.
• ورود به دبستان فرهنگ در محله تکیه زرگرها در سال ۱۳۱۸، که وی در همان سال قاری قرآن در کلاس درس بودند.
• آشنایی با محمود آقا خراز محل و قاری مساجد و ابراهیم گردن تعزیه خوان معروف و آغاز تعلیم ابتدایی موسیقی نزد آن‌ها در سال ۱۳۱۹
• آغاز تعلیم موسیقی نزد پدر، حسین گلپایگانی، به‌طور جدی و منظم در سال ۱۳۲۰
• نقل مکان از محله تکیه زرگرها به خیابان آبشار و ثبت نام در کلاس چهارم ابتدایی در دبستان اقبال در خیابان آبشار و آشنایی با جهانگیر ملک (تنبک)، در کلاس درس در سال ۱۳۲۱
• ثبت نام در دبیرستان بدر در سرچشمه و عضویت در تیم فوتبال باشگاه تهران جوان در رده سنی نوجوانان به مربیگری حسین فکری در سال ۱۳۲۴
• کسب عنوان قهرمانی تهران با تیم فوتبال نو جوانان باشگاه تهران جوان در سال ۱۳۲۵
• اولین تجربه شرکت در یک گروه ارکستر کر به رهبری ایرج گلسرخی در سال ۱۳۲۶
• اولین تجربه بازی در یک نمایش در «سالن شیر و خورشید» و ایفای نقش یک پسر شعر خوان به پیشنهاد شاپور قریب کارگردان سینما در سال ۱۳۲۶
• ورود به مدرسه نظام و عضویت در انجمن موسیقی مدرسه نظام و آشنایی و دوستی با حسین خواجه امیری (ایرج (خواننده)، در سال ۱۳۲۷
• آشنایی با حسن یکرنگی از شاگردان اقبال السلطان و تعلیم آواز نزد او در سال ۱۳۲۸
• آشنایی با نورعلی برومند به کمک علی تجویدی و آغاز تعلیم تحت نظر وی در سال ۱۳۳۰
• آشنایی با استادان برجسته موسیقی ایران و تعلیم آواز نزد ابوالحسن صبا، طاهرزاده، اسماعیل ادیب خوانساری، عبدالله دوامی، محمد ایرانی مجرد و یوسف فروتن در سال ۱۳۳۱
• ورود به دانشکده افسری در سال ۱۳۳۲
• خواندن اولین آواز با ساز نورعلی برومند و علی‌اصغر بهاری برای یونسکو (در بیات اصفهان و سه گاه)، در سال ۱۳۳۵ (۱۹۵۶) که به صورت صفحه بزرگ ضبط شد؛ که این اثر در بازار پخش نشد.
• ورود به دانشکده نقشه‌برداری در سال ۱۳۳۶
• دعوت به رادیو توسط داوود پیرنیا، سرپرست و مبتکر برنامه گل‌ها در سال ۱۳۳۷
• استخدام در سازمان برنامه در سال ۱۳۳۷
• خواندن اولین آواز بدون ساز، شعر حافظ، (در خرابات مغان نور خدا می‌بینم) در ۱ فروردین ۱۳۳۸ گلپا در این آواز به عنوان خواننده ناشناس و جوان معرفی شد
• پخش اولین آواز با ساز از رادیو در برنامه گل‌ها تحت عنوان، «مست مستم ساقیا دستم بگیر»، در مثنوی شور، با شعر بیژن ترقی و آهنگ مرتضی محجوبی و پرویز یاحقی در ۳ فروردین ۱۳۳۸ که این آواز از استقبال بی‌سابقه‌ای در میان عامه مردم برخوردار گشت
• ضبط اولین صفحه توسط کمپانی ایران گرام در سال ۱۳۳۹
• ضبط چهار صفحه توسط کمپانی ایران گرام و سفر به آمریکا به همراه فرهنگ شریف (نوازنده تار) و ویگن جهت اجرای کنسرت برای ایرانیان مقیم آن کشور در سال ۱۳۴۰ (۱۹۶۱)
• تدریس موسیقی ایرانی building music در دانشگاه USLE، به همراه فرهنگ شریف به مدت سه ماه در سال ۱۳۴۰ (۱۹۶۱م).
• اجرای کنسرت در لندن و هلند در سال ۱۳۴۰ (۱۹۶۱)
• ازدواج با خانم گلرخ گلرایلی در سال ۱۳۴۶ در سن ۳۴ سالگی
• اجرای کنسرت در کویت همراه با فرهنگ شریف و امیرناصر افتتاح (نوازنده تنبک) در سال ۱۳۴۸ (۱۹۶۹)
• بازی در فیلم سینمایی مرد حنجره طلایی به عنوان هنرپیشه نقش اول به کارگردانی مهدی میثاقیه در سال ۱۳۴۸
• تولد اولین فرزند بنام ساقی در یازدهم اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۹ که وی هم اکنون پزشک می‌باشند.
• اجرای کنسرت در لندن با حبیب‌الله بدیعی (نوازنده ویلون) و همچنین بازی در نمایشنامه رادیویی آتشی بر دل، در سال ۱۳۵۰ (۱۹۷۱)
• تولد دومین فرزند بنام ساغر در ۳ فروردین ۱۳۵۰ که وی هم اکنون دارای درجه دکترای بورس آمار و احتمالات می‌باشند.
• اجرای برنامه در «رویال دایان لندن»، در سال ۱۳۵۲
• اجرای کنسرت سراسری در آمریکا برای ایرانیان مقیم آن کشور با فریدون حافظی (نوازنده تار)، در سال ۱۳۵۵ (۱۹۷۶)
• کنسرت در افغانستان و اجرای آواز دو صدایی با احمد ظاهر خواننده معروف افغانستان و همچنین اجرای کنسرت در پاکستان و هندوستان در سال ۱۳۵۵ (۱۹۷۶)
• ممنوعیت برای کار در رادیو و تلویزیون در سال ۱۳۵۸
• اجرای کنسرت سراسری در آمریکا در سال ۱۳۷۱ (۱۹۹۲)
• اجرای کنسرت در چین و ژاپن در سال ۱۳۷۲
• اجرای کنسرت در آمریکا در سال ۱۳۷۳ (۱۹۹۴)
• اجرای کنسرت در رویال فستیوال هال لندن در سال ۱۳۷۸ (۱۹۹۹)
• آغاز به کار مجدد و ارائه دو کاست تحت عناوین مست عشق و عقیق به بازار و شکست رکورد فروش نوار در بین خوانندگان در سال ۱۳۸۲

منابع

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1_%DA%AF%D9%84%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C